Na drie kwartier flapt Tyler Brûlé het eruit. De 48-jarige Canadees, die in de jaren negentig wereldfaam verwierf met het mede door hem opgezette stijlmagazine Wallpaper, heeft op zichzelf niets tegen internetreus Amazon. Zo laat hij althans weten. Maar hij mijdt het onlineverkoopplatform als de pest. Boeken koopt Brûlé alleen in een echte winkel. En mogelijk gaat hij binnenkort nog wel een stapje verder. ‘Misschien moet ik hier maar een regel invoeren die bepaalt dat via Amazon aangeschafte boeken niet langer kunnen worden gedeclareerd.’
Met ‘hier’ doelt Brûlé op de Londense redactie van zijn tijdschrift Monocle, dat dit jaar zijn tiende verjaardag viert. Meer dan honderd edities zijn verschenen van het blad, dat zich richt op lifestyle en wereldburgerschap. Monocle, dat 120 medewerkers telt en een oplage van 80.000 heeft, is het afgelopen decennium veel méér geworden dan een tijdschrift alleen. Het is een merk, misschien zelfs wel een gemeenschap. Er is onder de Monocle-naam een radiostation gekomen, er zijn cafés geopend, evenals winkels. Daar worden naast tijdschriften en boeken ook trendy sokken, handtassen en parfums verkocht.
Opvallend: in de cafés van Monocle is geen wifi beschikbaar. Dat lijkt geen toeval, maar de consequentie van een ver doorgevoerde bestaansfilosofie. ‘Het is niet goed voor de business als de mensen twee uur in een kleine ruimte zitten, één kopje koffie drinken en naar hun scherm staren’, zegt Brûlé. ‘Het doet het hele idee om een café te hebben met de naam van een tijdschrift teniet. Het zou helpen als we allemaal wat meer offline zijn. Probeer wat meer te léven.’
Het gesprek vindt plaats op de werkkamer van Brûlé, in het Midori House te Marylebone, Londen. Het is een warme zomerdag, de deuren staan open, zodat je de aanpalende Paddington Street Gardens kunt ruiken. Jonge medewerkers op schoenen zonder sokken, of heel korte, lopen Brûlés kamer in en uit. Een glaasje water wordt geserveerd op een soort van broodplankje, dat de interviewer prompt omverstoot.
Veel is Brûlé hier niet. Het aantal vlieguren dat de Canadees maakt, is vermaard. Overal duikt hij op. Het geeft hem voldoende inspiratie voor zijn wekelijkse Fast Lane-column in de Financial Times. Ook nu komt Brûlé rechtstreeks van Heathrow, waar zijn vlucht uit Bangkok even daarvoor is geland. Over twee dagen vertrekt hij weer. ‘Ik slaap zelden drie nachten op één plek. Of het moet op vakantie zijn.’
Wat voor hem thuis is? Brûlé haalt zijn schouders op. ‘Dat gaat in golven. Ik ben in 1989 naar Londen gekomen, ik heb hier een appartement en bedrijven. Mijn partner woont ook hier. Maar het gevoel voor een stad is als met een relatie. Je bent de ene keer verliefd, dan weer niet. Misschien ben ik nog steeds op zoek naar een plek die ik thuis kan noemen.’
Brûlés kamer staat boordevol parafernalia. Er zijn verschillende modelvliegtuigjes te zien, verspreid over het vertrek. Er is een wereldbol, de kussens op de retrobank zijn voorzien van landkaartafdrukken. In de boekenkast staat Japanse lectuur. Op een leeg schap staan zelfs wat smurfen opgesteld.
Eigenlijk is er maar één conclusie mogelijk: de man die weleens omschreven wordt als ‘de smaakarbiter’ houdt van oude dingen.
Brûlé schrikt even als hem deze slotsom voor de voeten wordt geworpen. Voelt-ie zich beledigd? Nee, zo bezweert hij. ‘Het gaat meer om een reactie op… Mensen willen gezien worden als jong…’ zo begint Brûlé, die voor het eerst even naar woorden lijkt te zoeken. ‘Het is een goede vraag. Ik voel dat ik de plicht heb ergens koud water overheen te gooien, om het interessanter te maken. Mensen houden van diversiteit, toch? Waarom zouden digital, sociale media en zelfrijdende auto’s de enige toekomst zijn? Los daarvan, deze inrichting gaat uiteraard ook om dingen waar ik me comfortabel bij voel.’
Brûlé heeft een interessante levensloop. Hij is geboren in Winnipeg in Canada, als zoon van een uit Estland geëmigreerde kunstenares en een footballspeler, die moeite had met Brûlés hom*oseksualiteit. Vader en zoon raakten later van elkaar vervreemd.
In 1989 toog Brûlé naar Engeland, waar hij als journalist getraind werd bij de BBC. Hij ging schrijven voor onder meer The Guardian, The Sunday Times en Vanity Fair. Met Wallpaper, dat een jaar na de oprichting in 1996 al werd overgenomen door Time Inc., zette Brûlé zich op de kaart als uitgever en inspirator.
Het verhaal dat zeker ook aan hem is blijven kleven, speelde zich af in Afghanistan, waar hij in 1994 als oorlogsverslaggever voor het Duitse blad Focus opdook. Een sluipschutter nam hem daar onder vuur, waarbij Brûlé dusdanig gewond raakte dat een lang ziekenhuisbed noodzakelijk was.
‘Waarom zouden digital, sociale media en zelfrijdende auto’s de enige toekomst zijn?’
Zijn linkerhand is nooit meer helemaal hersteld: die kan hij sindsdien slechts ten dele gebruiken. Maar het ziekbed heeft ook iets goeds gebracht, zo lijkt het. De gedwongen rust gaf Brûlé de kans zich te verdiepen in de onderwerpen waar hij zijn latere carrière omheen heeft gebouwd.
De schijnbare aversie tegen alles wat modern is, kan verklaren waarom Brûlé niet wil praten over stijl en mode, onderwerpen waarmee hij volgens hemzelf ten onrechte nog weleens wordt geassocieerd. ‘Ik weet wat ik mooi vind en wat niet. Maar ik ben niet zo goed geïnformeerd over deze onderwerpen. Ik zou niet willen dat je daar je artikel aan ophangt.’
Liever praat Brûlé over de dingen die hem werkelijk na aan het hart staan. Zoals urbanisme. Wat hij daaronder verstaat? Vanuit het perspectief van Monocle is urbanisme alles wat een stad aan de gang houdt, legt Brûlé uit. ‘Is dat positief of zorgt dat ervoor dat de raderen komen stil te staan? Het is meer dan transport alleen, het gaat bijvoorbeeld ook over de hoeveelheid schaduw die een stad biedt. Een goede stad laat je het maximum aantal ervaringen opdoen op één dag, zonder dat je belemmeringen of irritaties ervaart. Het gaat om maximale vrijheid.’
Brûlé is in zijn jeugd tien keer verhuisd tussen zes verschillende steden, wat hem een fascinatie voor het thema heeft opgeleverd. Bij Monocle is dat tot uiting gekomen. ‘Toen we elf, twaalf jaar geleden gingen nadenken over het tijdschrift, wisten we nog niet dat dit het bepalende onderwerp zou gaan worden. Maar na ons eerste onderzoek, dat ging over leefbaarheid in steden, is urbanisme het centrum geworden van alles waarover we praten.’
Urbanisme dus. Vooruit dan. Een aantal dingen valt op als de stedenlijstjes van Monocle erop nageslagen worden. Kleinere grote steden, zoals Helsinki, Kopenhagen en München, scoren doorgaans goed. Maar Amsterdam, dat toch vaak kan rekenen op internationale lof, staat nimmer in de top vijf. Daarnaast springt de verknochtheid van Brûlés Monocle met Tokio in het oog, de enige echte metropool die goed scoort op de lijstjes van het magazine. Tokio kwam zowel in 2015 als in 2016 als winnaar uit de bus.
‘Ik vind Amsterdam gestrest omdat de macht van de fietser te ver is doorgeslagen’
Eerst Amsterdam. Wat is er volgens Brûlé mis met de stad? Op zichzelf niet zo veel, legt hij uit. ‘Als je in de top twintig staat, zoals Amsterdam, doe je natuurlijk wel iets goed.’ Maar er zijn dingen die hem irriteren aan de Nederlandse hoofdstad. ‘Ik vind de stad gestrest. Dat komt doordat de macht van de fietser te ver is doorgeslagen. Als je 75 bent en niet op een fiets zit, wat doe je dan? Ook vind ik Amsterdam vrij vies, zeker gezien de omvang van de stad.’
Nee, dan Tokio, dat Brûlé roemt om zijn sociale cohesie. ‘Wist je dat Japanse bedrijven relatief weinig gebruikmaken van advocaten? Dat zegt iets. Mensen begrijpen van elkaar hoe ze zich opstellen.’
De oorzaak weet Brûlé wel te noemen. Tokio is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Londen, geen multiculturele stad. ‘Tokio werkt, doordat iedereen weet hoe men zich gedragen moet. De sociale codes worden begrepen. Misschien zijn steden als Londen wel iets te divers geworden.’
Zelf burgemeester zijn is niet weggelegd voor de stadsmens Brûlé. Los van het feit dat hij daarvoor de honkvastheid mist, meent hij dat hij als journalist meer invloed kan hebben. Brûlé zou ook niet kunnen omgaan met de politieke correctheid die een functie als burgervader met zich zou meebrengen, merkt hij op. ‘Er is zoveel overdreven sensitiviteit tegenwoordig. Iedereen moet overal wat over zeggen, de sociale media menen alles te moeten uitvergroten.’
Hij haalt het voorbeeld van oud-tennisser John McEnroe aan, die laatst de halve wereld over zich heen kreeg toen hij opmerkte dat toptennister Serena Williams bij de mannen op plek 700 zou staan. ‘Move on, denk ik dan.’
Aan Brûlé is niet te zien of te horen dat hij een lange vlucht achter de rug heeft. Hij weet de draad van zijn betoog goed vast te houden, ook als hij dat kort onderbreekt voor terzijdes, zoals over zijn FT-column. ‘Op een goede dag schrijf ik die in veertig minuten. Maar soms kost het me drie uur. Ik heb al veel eindredacteuren meegemaakt. Telkens nemen ze zich voor mij eerder te laten aanleveren. Tevergeefs. Ik stuur de tekst in op donderdag, zo’n drie uur voor de deadline. Altijd.’
Laatst liep Brûlé met een vrouwelijk raadslid door de Chiltern Street, die om de hoek van het Midori House in Londen ligt. Het is een van de locaties waar Monocle een café heeft geopend. Het straatje is een aaneenschakeling van kleine speciaalzaken, waarvan de uitbaters hun best lijken te doen hun pandje dat van de buren in fraaiheid te laten overtreffen.
Dat viel het raadslid ook op. ‘Terwijl wij door de straat liepen, zei ze opeens: “Wat is het hier leuk geworden, zeg, wat is er gebeurd?” En toen zei ze: “O jee, nu zie ik het, ze overtreden allemaal de wet. Je mag hier helemaal geen bankjes op de stoep hebben staan.” Wat ik wil zeggen is dit: je ziet helaas dat veel steden overgereguleerd worden. Een teveel aan regels kan ook frictie geven en de leefbaarheid van een stad verminderen.’
Terug naar Brûlé de romanticus. De man die zegt minder dan drie procent van zijn aankopen online te doen (‘Eigenlijk alleen als het niet anders kan’) en die een twinkeling in zijn ogen krijgt als hij praat over de papieren krant die Monocle in augustus uitgegeven heeft (de Monocle Summer Weekly verscheen in een oplage van 50.000). De man ook die op zoek is naar oorspronkelijkheid en daarbij steeds meer in Azië uitkomt. ‘Ik word geïnspireerd door jonge Aziaten, ze zijn niet zo cynisch als hier in het Westen.’
Maar worden deze Aziaten dat uiteindelijk niet vanzelf ook? Dat is natuurlijk de vraag die blijft hangen na een gesprek met Brûlé. Ook deze jonge Aziaten trekken de wereld in en surfen over het internet. Waarom zou zich dat bij hen niet in eenzelfde uitkomst vertalen? Is Brûlé niet bang een kansloze verzetsstrijder te worden?
Brûlé snapt de vraag en heeft die eerder zien langskomen. ‘Een projectontwikkelaar in Tokio zei laatst tegen mij: wij zijn in een armoedige positie beland wat betreft design. Alle referentiekaders zijn hetzelfde geworden. Iedereen kijkt naar dezelfde plaatjes op Instagram of Pinterest.’
De oplossing volgens Brûlé? ‘Blijf rondlopen, trek eropuit, observeer.’ Met zijn internetloze cafés en papieren uitgaven, waarvoor je naar de winkel moet, hoopt hij zijn steentje bij te dragen.
Lees meer in FD Persoonlijk, het weekendmagazine van Het Financieele Dagblad over mensen, lifestyle, kunst, cultuur, mode en reizen.
